Finansal piyasalardan para kazanmanın kumar oynamaktan farksız olduğunu düşünen bir toplumda etrafınızdakilere ben sadece bu işi yaparak para kazanıyorum demenin ne kadar zor olduğunu sanırım bu işi profesyonelce yapan herkes yaşıyordur. Çünkü bize yatırım yapmak öğretilmiyor. Ailemiz, eşimiz, dostumuz hep bu işin kumar olduğunu düşünüyor. Genel görüş, “bu güne kadar kim borsadan para kazanmış ki sen kazanacaksın” önyargısı. İktisat ve ekonomi bilgisinin toplumda yaygınlaştığını düşününce ülke olarak ne kadar çok yol katedebileceğimizi düşünebiliyor musunuz?

Yatırımın ne olduğunu bilmeyen bir topluma yatırım yapmayı nasıl öğretirsiniz? Yıllarını bu işe vermiş biri olarak hala bu konuyu öğreniyorum. Öğrendikçe de yaptığımız yanlışlara şaşırıyorum. Toplumdaki en büyük yanlışlardan birisi de yatırım yapmak tasarruf yapmakla karıştırılıyor. Tasarruf; aylık veya yıllık gelirinizin bir kısmını ileride ihtiyaç duyabileceğinizi düşünerek biriktirmektir. Yatırım; yaptığınız tasarrufların değer kazanması için size ek getiri sağlamasını amaçlayan, sermayenizi büyütebileceğiniz girişimlerdir. Yani tasarruflarınız sizin yaptığınız kadar kalır. 10 gram altın ya da 100 dolar aldınız. Yıllar sonra bu meblağ yine aynı kalacaktır. 10 gram altının enflasyon sonucu TL bazlı değer kazanması yatırım değil, mevcut birikiminizin değer kaybetmesini engelleyip, değerini korumasıdır. Fakat yatırım her geçen gün değer kazanır ve büyür. Mesela 10 gram altın alacağınıza 10 adet x hisse senedi aldığınızda hisse senedi, zaman içerisinde şirketin kar oranlarına bağlı olarak büyür, değer kazanır. Şirket öz sermayesine ortak olursunuz. Şirket büyüdükçe sizin de payınız büyür. İşte bu yatırımdır. Bireylerin ilk olarak bilmesi gereken doğru bu farkı kavrayabilmeleridir. Burada hisse senedi sadece bir örnektir. Enflasyon üzeri faize para yatırmak bir yatırımdır. Yani paradan para kazanırsınız. (Dini boyutunu tartışmıyoruz. Herkesin kendi görüşü) Tasarruflarınız ile işletme kurmak bir yatırımdır. İşletmeniz büyür veya düzenli olarak size getiri sağlar. Amaç ne idi? paradan para kazanmak. Bunun gibi size ekstra getiri sağladığı sürece yaptığınız her işlem tasarruflarınızın büyümesini sağlar ve yatırım olur.

Etrafınızda bir çok kişiden duyduğunuz değer yatırımcısı, trade eden kişi, borsa oynamak gibi terimlerle karşılaşmışsınızdır. Hepsi kendi tarzında tasarruflarını büyütmeye çalışan, amaç aynı fakat gidiş yolu farklı piyasa oyuncusudur ve hepsi var olduğu sürece piyasa vardır. Trader dediğimiz kişiler trade eden, yani al sat yapan finansal piyasada emtia, parite, hisse senedi, repo, tahvil ve son zamanlarda artan bitcoin ticareti yapan kişilerdir. Trader tacir anlamına gelir zaten. Kısa vade, orta vade ve uzun vade olarak trade edebilirsiniz. Değer yatırımcısı da aslında bir traderdır. Sadece değerinden ucuz bulduğu varlığa yatırım yapar ve değerine geldiğinde de satar. Vade tamamen yatırımcının seçmesi gereken süredir. Bana göre 1 hafta uzundur size göre 2 yıl. Bana göre 2 saat kısa vadedir ki bu şekildeki anlık al satlar scalp işlemi olarak adlandırılır, size göre 2 ay kısa vadedir. En önemli şey, kişi kendisini piyasada test ettikten sonra kendi sistemini oluşturduğunda nasıl bir yatırımcı olduğunu belirlemiş olmasıdır. Siz hala kendinizi bu noktada tanımıyorsanız önceliğiniz “ben hangi vadede yatırım yapacağım?” sorusuna cevap vermek olmalı. Emeklilik fonları veya dahil olduğumuz bireysel emeklilik sistemleri uzun vadeli yatırımdır fakat getirisi oldukça düşüktür. Her ay ödediğiniz bir meblağı farklı bir alanda değerlendirdiğinizde 10/20 yıl gibi bir sürede sizi veya çocuklarınızı zengin yapabilir fakat yapmayabilir de. Yatırımınızın riskidir bu. Emeklilik fonları da bizlerden toplanan fonun (paranın) bu piyasada değerlendirilmesi sonucu büyür ve sonrasında size geri ödeme yapar. Burada dikkatinizi çekmek istediğim nokta para hareket eder. Toplanır, değerlendirilir, ve dağıtılır. Peki bu pastadan kime ne kadar pay düşer? Bu sadece bir örnektir.

Gayrimenkul yatırımı yapabilirsiniz, zeytinyağı stoklayıp satarak yatırım yapabilirsiniz yani ticaret hayatın her alanında vardır ama benim alanım finansal enstrümanları alıp satarak tasarruflarımı büyütmektir. Yani yatırım yapmayı sadece bu piyasa ile sınırlamak doğru olmaz. Uzun vade için bir arsa satın almak yatırım olabilir. Sonuçta paradan para kazanacaksınız. Tropikal bir meyveyi yerinden alıp farklı bir ülkede satmak kısa vadeli bir yatırım olabilir. Dediğim gibi paradan para kazanabilmek için tasarruflarınızı bir çok alanda değerlendirebilirsiniz. Yaptığımız iş mevcut tasarruflarımızı değerlendirmek.
Kendinizi finansal piyasalardan para kazanmaya adadığınızı düşünün. 24 saat tek işiniz bu. Piyasada fırsat kovalıyorsunuz ve rahat rahat ekran başında takip etme imkanınız var. İşte o zaman scalp da yapabilirsiniz. Haftalık, aylık vadelerde de rahat rahat al sat yapabilirsiniz  veya sabit çalışma saatleriniz olan bir işiniz var. Finans işini de ekstra yapmaya çalışıyorsunuz. O zaman scalp yapabilir misiniz? Veya gün içi fiyat hareketlerini takip edemediğiniz için terste kaldığınız pozisyonlarınızı nasıl yöneteceksiniz? Yada düzenli olarak hisse senedi, bitcoin, tahvil vb. enstrümanlardan 5/10 yıllık alım yapıyorsunuz. Gün içindeki hareketlere ne kadar bakma ihtiyacınız olur? Böyle bir yatırım yapıyorsanız haftada bir ekrana bakmanız yeterli olacaktır.

Siz nasıl bir yatırımcısınız? Piyasada ne tarz bir oyun kuruyorsunuz? Finansal piyasada ister uzun vade olsun ister kısa vade her işlemden önce cevaplamanız gereken sorular vardır. Ne zamana kadar bu işlemi koruyacağım? Pozisyonda ne kadar zararı göze alabilirim? Ne kadar kar hedefim var? Alım yerim neresi? Pozisyona ekleme yapacak mıyım? Hangi göstergeler veya haberler benim alım yapmama neden olacak? Önceliğimiz bu vb. Sorular ile kurallarımızı belirlemek olmalı. Kimse risk algınızı bilemez. Sizin takip imkanınız var mı yok mu bilemez. Bu yüzden her soruya vereceğiniz cevap sizin sisteminizi oluşturur. Pozisyon içinde yanlış karar almanızı engeller. Kuralların baştan belli olduğu bir oyun içinde psikolojik savaş vermek zorunda kalmazsınız. Ne yapacağınızı bildiğiniz oyunda size sadece al sat tuşuna basmak kalır.